Transparante strook

IJzertijd

Ontdek hoe mensen in de IJzertijd vuur maakten, brood bakten en garen sponnen.

In Europa wordt vanaf 1100 v.Chr. geleidelijk gebruik gemaakt van ijzer voor het vervaardigen van werktuigen en wapens. Voordien gebruikte men hiervoor voornamelijk brons. De introductie van ijzer is in Europa vanuit het Middellandse Zeegebied naar noordelijke richting gebeurd. Vanaf ongeveer 800 v.Chr. kunnen we ook in onze gewesten spreken van de IJzertijd.

Brood bakken
In onze streken werden in de nederzettingen uit de IJzertijd sporen teruggevonden van bakovens. Van de vorm en het uitzicht van deze bakovens weten we alleen dat ze een cirkelvormig grondplan hadden met een doorsnede van minder dan een meter. Er wordt algemeen aangenomen dat deze ovens gebruikt werden om brood te bakken. In de huizen werden namelijk maalstenen en verkoolde graankorrels teruggevonden. Dat de "Oude Belgen" zo'n 2000 jaar geleden brood bakten weten we zeker. De Romeinse geschiedschrijvers hebben hierover namelijk gewag gemaakt in hun reisverslagen. In het Oude Gallië bakte men platte broden van gierst, haver en gerst, en soms van tarwe.

Vuur maken met behulp van houtwrijving
Met deze methode wrijft men verschillende stukken hout langs elkaar zodat ‘houtpoeder’ ontstaat. Er komt zoveel hitte vrij, dat het poeder smeult. Als erop geblazen wordt, gaat de massa gloeien. Deze massa doet de tondel gloeien die eronder ligt. Tondel is licht ontvlambare stof, bedoeld om vuur te maken. Er zijn verschillende methodes om vuur te maken met behulp van houtwrijving. In de IJzertijd werd gebruik gemaakt van een haardblok en een tweede stuk hout.

Als er wat tondel gloeit, dan moet er meteen geblazen worden. Bij het aanblazen van vuur geldt altijd: blaas vooral gelijkmatig en van zo laag mogelijk.
Als de vonk gegroeid is tot een kooltje, kan er overgestapt worden op een ander materiaal. Hiervoor wordt er vaak gebruik gemaakt van een dun vel berkenbast. Het gloeiende materiaal wordt op dit vel gelegd dat daarna opgerold wordt. Vervolgens wordt er door het tuitje geblazen totdat het vel berkenbast ontvlamt. Als er kleine vlammen te zien zijn, kan er overgeschakeld worden op berkenbast of houtsnippers. Daarna kan er doorgegaan worden met twijgjes, stokjes en steeds grotere stukken hout.

Garen spinnen uit wol
In de IJzertijd en zelfs al in de Bronstijd spon men ook al hele dunne garens met de spintol. De kleding werd gemaakt van dunne garens. Als het koud was spon men met grotere klossen dikker garen.

IJzertijd icoon